Czy dureń może mieć rację?

Stephen A. Smith odpiął wrotki mówiąc, że zatrudnienie niedoświadczonego Steve’a Nasha przez Brooklyn Nets to tzw. white privilege, czyli przejaw systemowego uprzywilejowania rasy białej. Od razu podkreślmy, bo na Twitterze i w mediach już się tą wypowiedź przeinacza – white privilege nie oznacza rasizmu. Oznacza, że biali mają łatwiej. Jeśli tak to ujmiesz to Stephen A. już wychodzi na mniejszego durnia, bo może, może? coś w tym jest. Ale wciąż na durnia wychodzi mimo tego, że od razu podkreślił jakość i kompetencje nowego coacha Nets. Żeby go nie obrażać gołosłownie, pomówmy o faktach, w ogóle częściej o nich mówmy.

1. Steve Nash to legendarny biały rozgrywający, jeden z najlepszych w historii tej gry, człowiek który znakomicie rozumiał współczesną koszykówkę 15 lat przed tym zanim powstała.
2. Grając w Suns Nash umiał czynić kolegów lepszymi jak mało kto w historii, a także jak mało kto umiał wychować swojego następcę w Goranie Dragicu.
3. Nash był zawsze uważany za jeden z najlepszych charakterów w NBA i jeden z ludzi, z którym wszyscy chcą grać i pracować, doskonale zarządzał szatnią swojej drużyny z pozycji lidera.
4. Nash pracował w Warriors Steve’a Kerra jako konsultant do spraw rozwoju graczy, ucząc guardów Golden State jak nawigować w pick and rollu, jak czytać grę, szukać podań, podejmować decyzje, nie zatrzymywać kozła itd. Jego praca przełożyła się na realny efekt czyniąc Stepha Curry’ego lepszym graczem, co sam Steph nie raz przyznawał.
5. W trakcie swojej pracy w Warriors, Steve zbudował mocną więź personalną z Kevinem Durantem, zyskując szacunek w jego oczach zarówno jako trener jak i osoba prywatna.
6. Steve Nash od 2012 do 2019 roku pełnił rolę Generalnego Menedżera kadry koszykarskiej Kanady, kompletując skład, namawiając do gry zawodników i zajmując się całą organizacją jej występów. Od 2019 roku pełni przy reprezentacji rolę konsultanta.
7. Nash w trakcie swojej kariery zawodniczej występował przez jakiś czas w jednej drużynie z Seanem Marksem, obecnym GMem Nets i podobno w tym czasie zbudowali bardzo przyjazne relacje.

Tak więc Stephen A. kompletnie nie ma racji mówiąc o tym, że Nash pozbawiony był jakichkolwiek kompetencji do objęcia posady w Nets, a wygraną w tym wyścigu zawdzięcza przede wszystkim kolorowi skóry. Więcej niż nie ma racji – jest to kompletną bzdurą. Idę zresztą o zakład, że to drużyna z Brooklynu namawiała Steve’a na objęcie tej posady, a nie odwrotnie. Żadnego wyścigu nie było. Podejrzewam, że Sean Marks wyszedł poza klasyczne pudełko, pomyślał o swoim koledze z boiska i kimś kto w trakcie kariery zawodniczej był uważany za znakomity materiał na trenera i po prostu postanowił namówić go na pracę dla zespołu. Silne poparcie Kevina Duranta i Kyriego Irvinga na pewno tu nie zaszkodziło. Tak samo jak doświadczenie Steve’a zarówno w roli organizacyjnej jak i w rozwoju graczy.

Nets szukali trenera który będzie umiał zbudować więź z największymi gwiazdami ligi, który będzie umiał zyskać ich szacunek i przekonać do swoich pomysłów i kogoś kto będzie mógł rosnąć wraz z organizacją wprowadzając ją docelowo na wyższy poziom. No i go mają. Kolor skóry nie ma tu nic do rzeczy, zwłaszcza że czarnoskóry interim coach Jacque Vaughn jest tak wysoko ceniony na Brooklynie, że właśnie został najlepiej płatnym asystentem w lidze. Stephen A. robi z siebie durnia choćby o tym wspominając.

I tu można by postawić kropkę, a napisane do tego momentu ponad 500 słów uznać za tak oczywiste, że aż zbędne.

Jednak tu przechodzimy do prawdziwego problemu, bo Stephen A. robiący z siebie durnia, ma jednocześnie trochę racji, zwłaszcza w jednej kluczowej kwestii – wspominając o szklanym suficie, barierze niemal nie do przejścia dla mnóstwa czarnoskórych, o czymś co od dawna irytuje graczy w NBA, o czym dość otwarcie wspominają zwłaszcza czarnoskórzy dziennikarze piszący o lidze i o czymś co jest jedną z przyczyn, dla której BLM zyskało taką popularność – ostatnie zachowania policji stały się tylko pretekstem do wyjścia ludzi na ulicę, ale na pewno nie jedynym tego powodem.

I tak, teraz ten jasny i czarno biały tekst będzie już trudniejszy, i dla mnie i dla Was, bo znowu wchodzimy w odcienie szarości.

Niech za wprowadzenie do drugiej części tekstu posłuży nam fantastyczny Muhammad Ali.

Kultura Zachodnia w ogólności to kultura białego mężczyzny. Czarnoskórzy Amerykanie dopiero od niedawna mają pełnię praw, a kobiety, nawet białe, w niektórych krajach w Europie jeszcze 30 lat temu nie miały praw wyborczych (Szwajcaria). Przez uwarunkowania historyczne, które przekładają się nie tylko na nasze postrzeganie (które wbrew pozorom najłatwiej zmienić), ale też na duże różnice w trudności ścieżki jaką muszą pokonać, ludzie innych ras oraz często po prostu kobiety, mają nad sobą trudny do przebicia szklany sufit. I o ile kobietom jednak łatwiej go przebić i/lub systematycznie przesuwać w górę (na koniec końców to one trzymają nas za jaja i nawet największy szowinista może okazać się w domu potulnym pantofelkiem… a może wręcz zwłaszcza on), tak różnice rasowe mają tu zdecydowanie większy wpływ na wysokość sufitu dla poszczególnych ludzi.

Pominę tu amerykańskie dane demograficzne – świetnie przedstawione przez Karola Śliwę w poście który pojawił się równolegle do mojego niedawnego tekstu (bardzo polecam).

Skupię się za to na moment na twardych danych dotyczących samego NBA.

1. Według szacunków około 74% (podobno nawet zbliża się to do 80% obecnie) zawodników NBA jest czarnoskóra, a białych graczy jest w lidze 23-24%. Daje nam to mniej więcej 377 czarnoskórych graczy i 117 białych wliczając w to two-way kontrakty.
2. Zaledwie 6 z 26 obecnie zatrudnionych trenerów jest czarnoskóra.
3. 3 z 6 trenerów zwolnionych tego lata było czarnoskórych (4 wakaty są wciąż nieobsadzone, na 2 pozostałych zostali zatrudnieni biali trenerzy).
4. 7 z 30 Generalnych Menadżerów w NBA jest czarnoskórych.
5. Tylko 1 z 30 właścicieli większościowych w NBA jest czarnoskóry.

Nie będzie więc kłamstwa w stwierdzeniu, że NBA, podobnie jak NFL, jest ligą czarnoskórych graczy zarządzanych przez białe kadry.

Dodajmy jednak jeszcze jedną statystykę, dla porządku:

Rozkład społeczny w Stanach Zjednoczonych wygląda następująco:

60,1% biali, 15.3% latynosi, 13,4% Afroamerykanie, Azjaci 5,9%, pozostali 5,3%

(A czemu to wszystko jest tak ważne? Już w 6 stanach biali Amerykanie stanowią mniejszość, a według szacunków będą mniejszością w skali kraju już za 25 lat. Dodatkowo w tym momencie mniej niż połowa dzieci w wieku do 10 lat jest w Stanach biała. – Obecne protesty i przerośnięta polityczna poprawność to dopiero początek tego cyrku.)

Jeśli więc spojrzymy łącznie na powyższe punkty, mamy taką sytuację:

1. Wśród graczy 74% to Afroamerykanie – to oczywiście znacząca nadreprezentacja względem ogółu społeczeństwa i afroamerykańskiej mniejszości wynoszącej 13,4%.
2. Wśród trenerów 6 z 26 to Afroamerykanie, co daje nam 23% wobec reprezentacji w społeczeństwie na poziomie 13,4%.
3. Wśród Generalnych Menedżerów 7 z 30 daje nam 23% czarnoskórych wobec 13,4% w całym społeczeństwie
4. Wśród właścicieli 1 z 30 daje nam 3,3% czarnoskórych wobec 13,4% w całym społeczeństwie.

(Szkoda, że nie ma danych dotyczących ogółu osób zatrudnionych w klubach NBA z pominięciem aktywnych zawodników)

I dokładnie w tym miejscu wchodzimy w szarość. Wprowadza nas w nią następujące zdanie.

Liga NBA jest ligą czarnoskórych graczy, zarządzanych przez białe kadry, wśród których jednocześnie panuje większa reprezentacja osób czarnoskórych niż w ogóle społeczeństwa amerykańskiego.

I co my teraz mamy z tym zrobić?

Z powyższych statystyk miecz ukują i zwolennicy parytetów rasowych tacy jak Stephen A. i zwolennicy teorii, że wszystko jest w najlepszym porządku a Stephen A. to oszołom.

No bo przecież jeśli mamy wprowadzić parytet rasowy w biurach ligi oparty na społecznej reprezentacji poszczególnych kolorów skóry, to osób czarnoskórych powinno być tam mniej niż jest obecnie, a jeśli ma być sztuczne pół na pół (a co z innymi rasami?), to zróbmy też taki na boisku, hę?

Decydując o przydziale roli organizacyjnej na podstawie rasy a nie kompetencji, stracimy zawsze. Czy to na boisku, robiąc z czarnoskórych tylko 13,4 lub 50% graczy, czy to w strukturach ligi próbując zwiększyć sztucznie udział Afroamerykanów – role mają wykonywać najlepsi ludzie a nie tacy określonej rasy, wiary, płci czy orientacji.

Też pretensje czarnoskórych dziennikarzy o zbyt małą reprezentację, po poznaniu twardych danych wydają się sztuczne – próby wyrównania struktury rasowej biur ligi do struktury rasowej boisk wydają się jakąś absurdalną próbą zawłaszczenia NBA i uczynienia z koszykówki „czarnego” sportu.

Z naszej, polskiej perspektywy wydaje się więc, że wszystko jest w porządku. To skąd mi się wziął ten szklany sufit i zastanawianie się nad tym czy w słowach Stephena A. Smitha nie czai się ziarno prawdy?

Zajrzyjmy jeszcze głębiej.

W mijającym sezonie mieliśmy w lidze zatrudnionych 7,5 czarnoskórych trenerów (Vaughn był tylko interim). Spójrzmy na ich bilanse:

Lloyd Pierce: bilans 49-100 (0.329)

J. B. Bickerstaff: 90-137 (0.396)

Dwane Casey: 434-394 (0.524)

Nate McMillan: 661-588 (0.529)

Doc Rivers: 943-681 (0.581)

Alvin Gentry: 510-595 (0.462)

Monty Williams: 207-260 (0.443)

Jaque Vaughn: 65-161 (0.288)

Łączny bilans z kariery obecnie pracujących czarnoskórych trenerów: 2959-2916 (0.504)

Zakładając, że średnio trener w NBA na przestrzeni sezonu będzie miał bilans 50% (na zwycięstwo jednego zawsze przypadnie porażka drugiego), wychodziłoby na to, że obecnie zatrudnieni czarnoskórzy trenerzy jako grupa są minimalnie powyżej przeciętnej, przy czym z grupy 8 zatrudnionych tylko trzech ma pozytywny bilans kariery.

Spójrzmy jeszcze na wymienionych przez Stephena A. Smitha czarnoskórych trenerów którzy według niego powinni zostać uwzględnieni przed Nashem:

Mark Jackson 121-109 (0.526) – zwolniony tuż przed breakoutem Warriors, wcześniej od 2004 do 2011 i później, od 2014 do teraz analityk telewizyjny.

Tyronn Lue 128-83 (0.607) – zwolniony przy pierwszej okazji po rozpadzie wielkiej drużyny Cavs, od tej pory nieoficjalnie w sztabie Clippers.

Sam Cassell 0-0 (0.000) – od 2009 do 2014 asystent w Washington Wizards, od 2014 do teraz asystent w Los Angeles Clippers.

I teraz dwa pytania:

1. Ilu trenerów z tej grupy (pracujący w zeszłym roku + pominięci według Stephena A.) uważasz za dobrych szkoleniowców?
2. Ilu z nich dałbyś pracę przed Stevem Nashem biorąc pod uwagę okoliczności?

Każdy ma tu pewnie swoją odpowiedź, ale dla mnie odpowiedzi są następujące:

1. Czterech – Doc to ligowy top, Casey i McMillan to górna połówka trenerów w lidze, a Monty Williamsowi należy się kredyt zaufania za to co zrobił w tym roku z Suns.
2. Jednemu – tylko Doca Riversa brałbym do pracy na Brooklynie przed Stevem Nashem – może i niesie ze sobą większe ryzyko niż paru innych, ale ma też w sobie obietnicę nieznanego, niesprawdzony potencjał i jest to coś co dla mnie jest dużo bardziej intrygujące niż uznane CV McMillana, Caseya, Lue i Jacksona.

Używając też tej optyki, znowu widać, że Stephen A. troszkę się zagalopował.

Ale!

Cały problem ze szklanym sufitem polega na tym, że często określają go warunki początkowe i to jak nieproporcjonalnie więcej pracy musi włożyć walcząca z tym ograniczeniem osoba, żeby osiągnąć ten sam efekt, co ktoś uprzywilejowany.

Patrząc na już przytoczone dane, myślę, że mogę spokojnie obronić tezę o braku tego sufitu w kontekście NBA, odpowiednio selekcjonując statystyki… Ba! Myślę, że da się na tej podstawie obronić tezę o relatywnym uprzywilejowaniu czarnoskórych pracowników w NBA. Po części obaliłem własną tezę z początku tekstu. To nic, sam poznaję problem krok po kroku, a twardym danym ufam, dane nie mają rasy, wiary czy orientacji seksualnej.

A jednak.

Wciąż czuję to samo, co przystępując do pisania tekstu. Mam wrażenie, że coś w słowach Smitha jest, coś trudnego do znalezienia, bez naprawdę głębokiego zanurzenia się w problemie.

Ale spróbujmy raz jeszcze, jeszcze, jeszcze głębiej.

W ostatnich latach pracę z pominięciem kariery asystenta lub innego rodzaju kariery szkoleniowej dostało 4 ludzi: Steve Nash, Jason Kidd, Steve Kerr i Mark Jackson. I znowu, mamy tu równy podział jeśli założymy, że Kidd to jasny czarnoskóry lub 3:1 jeśli założymy, że jednak biały. Tutaj zupełnie nie kierowałbym się kolorem skóry zainteresowanych. To co łączy tych trenerskich żółtodziobów to fantastyczne kariery zawodnicze i opinia szalenie inteligentnych jednostek, lepiej rozumiejących grę od reszty, przyszłych trenerów, jeszcze z czasów kiedy występowali na boisku. I chyba tu w tym wszystkim jest problem.

Skoro mamy w lidze te 75% (według tegorocznych szacunków ta liczba nawet zbliża się do 80%) czarnoskórych graczy to czemu ilość zawodników białych którzy przechodzą skróconą ścieżkę kariery jest taka sama lub większa niż w przypadku czarnoskórych graczy? Czemu Steve Nash dostał szansę ot tak, a taki Chauncey Billups od lat nie może się o nią doprosić? Przecież to ten drugi od dawna bardziej o to zabiegał. A z punktu widzenia inteligencji boiskowej i wpływu na szatnię obaj byli oceniani podobnie. Z obecnie zatrudnionych w lidze 26 trenerów, 9 było w przeszłości zawodnikami NBA: Scott Brooks, Luke Walton, Monty Williams, Billy Donovan, Doc Rivers, Mike D’Antoni, Rick Carlisle, Steve Kerr i teraz Steve Nash. Jak to jest że z ligi gdzie 3/4 graczy jest czarnoskóra na dziewięciu zawodników którzy są czynnymi trenerami NBA tylko dwóch (22%) jest czarnoskórych, a reszta jest biała? Tutaj matematyka zaczyna skrzeczeć. Mamy wreszcie tę liczbę która statystycznie odbiega od normy, i która sama w sobie może boleć czarnoskórą społeczność związaną z NBA. Jeśli wyjąć byłych graczy z ogółu trenerskiej społeczności zostanie nam 4 czarnoskórych trenerów z 17 którzy przed karierą trenerską nie mieli związku z koszykówką NBA. To 23.5%, liczba prawie podwójnie większa niż wskazywałaby na to ogólnoamerykańska demografia, co z punktu widzenia zupełnie innej demografii NBA powinno być akceptowalne. Ale że Wśród byłych graczy 2 to czarnoskórzy a 7 to biali, a nie na odwrót na co wskazywałaby demografia ligi? To musi boleć.

Od razu mówię – pomijam tu odwieczny dylemat „Czy lepszym trenerem będzie były gracz, którego gatunku najlepszym reprezentantem jest Doc Rivers, czy wysoko wykształcony nerd w rodzaju Brada Stevensa?” Gdybym miał jeszcze w tę kwestię wejść, musiałbym zamiast tekstu na Szóstego Gracza napisać książkę.

Wracając do kwestii rasowych w NBA. W przypadku trenerów nie będących graczami możemy się powoływać na ogólnoamerykański problem nierównych szans, nierównych warunków edukacyjnych i dużo większych przeszkód kulturowych stawianych przed czarnoskórymi obywatelami w osiągnięciu odpowiedniej wiedzy, edukacji i umiejętności, niezbędnych do pracy w biurach i na ławkach trenerskich ligi. W takiej sytuacji te 23% to duży sukces czarnoskórych trenerów i dowód na otwartość ligi.

Jednak w przypadku byłych graczy na co się powołamy? Na to, że rozgrywający są później lepszymi trenerami? Przecież skład osobowy tej delegacji graczy wśród trenerów nie potwierdza tej tezy – nie ma tam zbyt wielu byłych rozgrywających. Dodatkowo w NBA białych rozgrywających jest obecnie 3 albo 4 w pierwszych piątkach drużyn. No to może powołamy się na to, że biali gracze bardziej chcą być potem trenerami? Wątpię, żeby dało się to zbadać, ale na pewno ilość i rasa weteranów kręcących się wokół ligi tego nie potwierdza. A może na to, że biali są lepszymi studentami tej gry? Też wątpię, patrząc na to, że najtęższe umysły boiskowe wśród obecnych graczy należą w tym momencie raczej do zawodników czarnoskórych.

No to o co chodzi?

Osobiście podobają mi się dwie teorie. Obie wiążą się ze szklanym sufitem. Trzecia, która tu pasuje wiąże się z podświadomym postrzeganiem białych graczy jako inteligentniejszych – co ma oczywiście niewiele sensu, jak każdy stereotyp.

1. Teoria przyjaciela. David Fizdale niedawno zauważył, że czarnoskórzy trenerzy postrzegani są w większości jako „players coach”. Tacy trenerzy, którzy dużo bardziej niż na taktyce i reżimie treningowym, skupiają się na dobrej atmosferze w szatni i na budowaniu więzi, często nawet przyjaźni z graczami. Tacy asystenci często trafiają do niszy, w której mają budować dobrą atmosferę w zespole, kiedy główny trener będzie zajmował się „poważnymi sprawami”. Jeśli tam nie utkną, wpadają w drugą dziurę – taką od rozwoju zawodników. Jako doświadczeni weterani boiskowi, którzy lubią się przy okazji z graczami, prowadzą z nimi indywidualne treningi, uczą ich sztuczek, ruchów, manewrów. Postrzegani są jako ludzie, którzy całe życie grali i gry się uczyli, a nie niuansów taktycznych. Przez taką optykę cierpią zwłaszcza czarnoskórzy nie-rozgrywający, bo przecież center w swojej karierze nie uczy się taktyki, ale jak złapać piłkę, wsadzić ją z góry lub zagrać tyłem do kosza. Gdzie w tym nauka strategii? Wydaje się, że to nie jest rasizm, a szkodliwy stereotyp, który znacząco utrudnia karierę trenerską czarnoskórym ex-graczom. Zastanów się – obaj czarnoskórzy ex-gracze będący trenerami w NBA: Doc Rivers i Monty Williams postrzegani są jako „players coach”. Więcej, powiedz mi który z pozostałych czarnoskórych trenerów nie jest tak postrzegany? Wydaje mi się, że wszyscy zatrudnieni w minionym sezonie mieli przypiętą taką łatkę, może tylko poza Natem McMillanem, obecnie bez pracy. Jeśli asystent zostanie tak zaszufladkowany, będzie mu szalenie trudno przebić się do posady głównego szkoleniowca. I potem słuchamy latami o tym, że w Top3 kandydatów na stanowisko klubu XYZ jest Patrick Ewing, Juwan Howard czy inny Ime Udoka… ale na konice nie dostali roboty. Z drugiej strony… nie kojarzę w ten sposób postrzeganych białych asystentów – z głowy nie wymienię ani jednego.
2. Teoria kompensacji – To teoria którą sprzedał mi kolega, znany większości z Twittera. Wychodzi ona z podstawowej rzeczy w biologii – jak ktoś ma gorszy wzrok to z reguły ma lepszy słuch itd. A że biali gracze z reguły w NBA obdarzeni są dużo mniejszym talentem, zwłaszcza jeśli chodzi o możliwości atletyczne, to muszą nadrabiać to jakoś inaczej. Sama waleczność (jak u Delly’ego) tu nie wystarczy. Muszą trafiać lepiej, trenować mocniej, bardziej zgłębiać taktykę, rozumieć lepiej i myśleć szybciej. Nie, nie sugeruję tu, że biali w NBA są mądrzejsi – to wierutna bzdura. Ale… nie, nie będę tu robił całego researchu w kontekście jednego zwrotu, ale dam sobie rękę uciąć, że zwroty typu „mądry obrońca” są używane częściej w kontekście białych zawodników. Z jednej strony taki zwrot ma w sobie coś z „sympatycznej dziewczyny”, z drugiej coś w sobie może mieć. Biały gracz często nie jest w stanie ustać atletycznie rywalowi, dlatego musi do perfekcji opanować granie pozycyjne, czytanie rywala i przygotowanie na konkretny matchup. To są cechy dość naturalnie kształtujące najlepiej rozumiejących grę role playerów na trenerów i GMów. Nie jestem pewien, że tak to działa, ale może coś w tym jest. Tu może też grać rolę taki prosty czynnik jak fakt, że ci dużo mniej utalentowani biali spędzili na uczelni po pełne 4 lata, robiąc po drodze dyplom, zamiast klasycznego one&done w przypadku czarnoskórych, dużo zdolniejszych czysto koszykarsko sportowców. Czy gdyby ci drudzy wytrenowali swój umysł na maksimum w wieku kiedy najłatwiej go wytrenować, w liceum i na studiach, to byliby co najmniej równie dobrymi trenerami co biali gracze obdarzeni mniejszym talentem? Bardzo możliwe, czemu by nie.
3. Teoria stereotypu. Tu też gra przeciwko czarnoskórym społeczeństwo. Tylko jeden właściciel klubu w NBA jest czarnoskóry. I w społeczeństwie amerykańskim proporcjonalnie więcej jest białych menedżerów niż czarnoskórych. Dlatego ci biali właściciele, zwłaszcza wychowani w poprzedniej epoce, mogą nie-celowo, a podświadomie faworyzować organizacyjnie białych pracowników. Zakładać że będą sprawniejsi jako trenerzy i generalni menedżerowie. Że dadzą sobie lepiej w tym radę. W końcu to biali gracze przez dekady w NBA uchodzili za najlepszy materiał na trenerów. Teraz już tego nie ma, teraz tak myślimy o Chrisie Paulu i innych topowych rozgrywających i role playerach, bez podziału na rasę, ale w końcu większość trenerów w lidze to nie ludzie tuż po karierze koszykarskiej, a tacy co skończyli część boiskową swojego życia dekadę, dwie, a nawet trzy temu. Dlatego właściciel, wcale nie myśląc rasistowsko, może preferować kandydata białego. Podświadomie, bez złych intencji. Usunięcie tego stereotypu z podświadomości wymagać będzie tylko i wyłącznie czasu, ale jesteśmy tego coraz bliżej. Może już niedługo tak samo jak Steve Nash, pracę z marszu będzie dostawał Chauncey Billups lub jego przyszły odpowiednik.

Na koniec – myślę, że nie ma czegoś takiego jak systemowy rasizm i klasyczne white privilege w NBA. To najbardziej otwarta liga świata, która ideały równości ma wpisane w swoje DNA. Niech Stephen A. Smith więc nie pierdoli głupot, bo wygląda to roszczeniowo i niepotrzebnie. Ale szklany sufit dla czarnoskórych istnieje też w NBA. O ile nie widać tego przy talencie organizacyjnym i szkoleniowym spoza ligi, jest to wyraźnie widoczne w proporcji białych do czarnoskórych wśród byłych graczy. Na pewno nikt w NBA nie faworyzuje też białych celowo. Właściciele chcą zysków i chcą wygrywać. Tak samo jak wszystkie kadry w organizacji. Ale mogą podświadomie postrzegać białych jako potencjalnie lepszych do ról szkoleniowych, bazując na stereotypach, historii ligi i tym jak wygląda społeczeństwo amerykańskie. W konsekwencji czarnoskóry szkoleniowiec-debiutant ma na ten moment ewidentnie trudniej w procesie przebijania się do naczelnej roli organizacyjnej w swoim klubie. I to właśnie jest to co nazywamy szklanym sufitem. A z czego wynikają te przeszkody, warto się zastanowić. Zawsze warto się zastanawiać, zwłaszcza nad kwestiami, które wydają nam się proste, czarno-białe.

Tak, Stephen A. Smith zrobił z siebie durnia. Ale zamiast go obrażać, wysiadać, odpadać,  czy się śmiać w głos, dużo lepiej jest pomyśleć dlaczego zrobił z siebie durnia. Czemu wyjechał z tak ciężkimi działami przy takiej sprawie jak zatrudnienie Nasha przez Nets, którego to wyboru od strony potencjału chyba nikt nie kwestionuje. Może ma jednak trochę racji? Może szklany sufit istnieje i ogranicza szanse niektórych grup społecznych?

Zastanów się co o tym myślisz. Mój proces myślowy właśnie poznałeś.